Temmuz 11, 2025

BŞEÜ ve ESTÜ’den Patentli Kum-Su Jeti Aşınma Deney Cihazı Geliştirildi

Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi ve Eskişehir Teknik Üniversitesi akademisyenleri tarafından geliştirilen 'kum-su jeti aşınma deney cihazı' ile baraj dolusavaklarında meydana gelen aşınmalar ölçülecek. Cihaz, su akış debisinin yaratabileceği aşınmaları simüle ederek inşaat halindeki barajların dayanıklılığını artırmayı hedefliyor.

Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi (BŞEÜ) ile Eskişehir Teknik Üniversitesi (ESTÜ) akademisyenlerince geliştirilen ve ulusal patentle tescillenen “kum-su jeti aşınma deney cihazı”yla, inşa edilecek baraj dolusavaklarında (barajın alamayacağı fazla suyun boşaltılmasına yarayan kanallar) meydana gelmesi beklenen aşınmalar ortaya çıkarılacak.

Fikri, 2015’te BŞEÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yıldırım Bayazıt’ın doktora teziyle ortaya atılan, ESTÜ’den Bilimsel Araştırma Projeleri desteğiyle Öğretim Görevlisi Turgut Kaya ve Prof. Dr. Recep Bakış ile Prof. Dr. Cenk Karakurt’un yardımıyla ortaya çıkan cihazla, inşa edilecek baraj dolusavaklarında gelecekteki olası taşkın durumlarında savaklanacak yüksek hızlardaki suların, bu yapılar üzerinde oluşturabileceği aşınmalar ölçülecek.

Türk Patent ve Marka Kurumunca patentlenen cihaz, barajların dolusavağından alınan numuneyle su akış debisinin yarattığı aşınmayı simüle edebiliyor.

Böylece teste tabi tutulan inşaat halindeki barajların, uygun beton kalitesiyle daha uzun süre hizmet vermesi amaçlanıyor.

?Aşınma kayıpları hidrolik model teorileriyle gerçek değerlere dönüştürülüyor

Cihazla birçok barajın dolusavak akış modelinin test edilebildiğini vurgulayan Bayazıt, şöyle devam etti:

“Çalışmamızda, Porsuk Barajı’nın dolusavağından bırakılan yüksek enerjiye sahip suyun enerji kırıcı eşiklerde yaratmış olduğu aşınmayı inceledik. Yüksek enerjiye sahip bu suyun enerji kırıcı eşiklere çarpma açısını ve hızını cihaz üzerindeki beton numunesine yansıtarak aşınma kayıplarını ortaya çıkardık. Bu aşınma kayıplarını da hidrolik model teorileriyle gerçek değerlere dönüştürdük.”

Bayazıt, ayrıca dolusavaktan bırakılan suyun içerisinde “askıda katı madde” adı verilen sedimentlerin bulunduğunu dile getirdi.

Aşınmaların suyun yüksek hızıyla bu sedimentler nedeniyle meydana geldiğini bildiren Bayazıt, “Biz de enerji kırıcı eşiklerdeki aşınma kayıplarını ölçerek bu yapıların ne kadar aşınabileceğini, ne kadar ekonomik ömrünün olabileceğini ölçmüş oluyoruz.” dedi.

BŞEÜ Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cenk Karakurt da cihazın patent sürecinin 4 yıl sürdüğünü dile getirdi.

Cihazı yakın zamanda sanayicilere tanıtacaklarını ifade eden Karakurt, “Patentimiz oldukça yeni. 6 aylık itiraz süreci de geçen ay bitti. Böylece patentimiz kesinleşti. Eğer sanayicilerden destek alabilirsek cihazı seri üretime geçirmeyi planlıyoruz.” değerlendirmesini yaptı.

Kaynak: AA / Atahan Gezer – Teknoloji

About The Author